Geçtiğimiz günlerde Bursa’da yaşanan 5.1 büyüklüğünde deprem öncesinde, android işletim sistemi bulunan bazı cep telefonlarına deprem olacağı yönünde uyarı mesajı gitti. İstanbul’da da hissedilen deprem öncesi telefonlara yaklaşık 20 saniye önce deprem olacağı bildirimi geldi. Prof. Dr. Ahmet Serbes, deprem uyarı sisteminin nasıl çalıştığını açıkladı.
Yıldız Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Serbes, Marmara Denizi Gemlik Körfezi’nde ilki saat 10.42’de 5.1, ikincisi 10:45’te 4.5 büyüklüğünde olan depremler öncesi telefonlara gelen bildirimi önemini hatırlattı.
“Bir deprem sırasında depremin merkez üssünden çeşitli türde sismik dalgalar yayılıyor. Temel olarak iki tip dalga var. P dalgası ve S dalgası. P dalgası cisim dalgası, S dalgası yüzey dalgası”
“P dalgaları çok hızlı yayılıyor fakat biz insanlar olarak bunu algılayamıyoruz; çünkü yıkıcı değil. S dalgaları ise çok daha yavaş yayılıyor ve daha yıkıcı bir etkiye sahip. P dalgaları S dalgalarından yaklaşık 1.7 ile 1.8 kat daha hızlı yayılıyor.”
“Günümüzde akıllı telefonların her birinin içerisinde ivme ölçerler var. İvme ölçerler hareketi, ivmeyi, titreşimleri ve titreşimlerin hızını ölçebilen sensörler. Google android telefonlara gönderdiği deprem uyarı sisteminde cep telefonlarının içerisindeki ivme ölçerleri kullanarak P dalgalarını daha S dalgaları bize ulaşmadan önce algılayabiliyor.”
“Etraftaki birçok telefondan da benzer sinyaller Google deprem sunucusunda birleştiriliyor. Birleştirildikten sonra birleştirilen bilgilerden depremin merkez üssü ve şiddeti kestiriliyor. Ardından yıkıcı etkisi olan, daha güçlü hissedilen S dalgası bize ulaşmadan önce kullanıcılara bildirim gönderiliyor.”
“Depremin merkez üssüne bağlı olarak örneğin bu depremde Bursa’dakiler depremden 7 saniye önce bildirim alırken, İstanbul’dakiler 15-20 saniye önce bildirim alıyorlar. Çünkü yıkıcı etkisi olan ve güçlü hissedilen S dalgaları Bursa’ya yaklaşık 6-7 saniyede ulaşırken, İstanbul’a 15-20 saniye sonra ulaştı. Merkez üssünden uzaklaştıkça önlem almak için daha fazla zamanımız oluyor.”
