Evlerde Biriken Eski Elektronik Cihazlar Avrupa’nın Yeni Çevre Sorunu Haline Geldi

Evinizin bir çekmecesinde unuttuğunuz o eski akıllı telefon ya da dolabın bir köşesinde bekleyen o eski dizüstü bilgisayar, aslında Avrupa çapında büyüyen devasa bir çevre sorununun parçası. Eurostat’ın 2024 verilerine göre, AB vatandaşlarının yarısından fazlası, kullanmadıkları elektronik cihazları geri dönüştürmek yerine evlerinde biriktiriyor ve bu durum, görünmez bir e-atık krizine yol açıyor.

Artan enerji fiyatları ve çevre bilincine rağmen, Avrupa’daki evler adeta birer elektronik atık mezarlığına dönüşmüş durumda.

Eurostat’ın 16-74 yaş arası vatandaşlarla yaptığı araştırmanın sonuçları oldukça çarpıcı. Özellikle mobil cihazlarda durum endişe verici:

• Akıllı telefonlar: Kullanıcıların %51’i (her iki kişiden biri) eski telefonlarını evde saklamayı tercih ediyor. Cihazını birine veren veya satanların oranı sadece %18 iken, geri dönüşüme gönderenlerin oranı ise sadece %11’de kalıyor.
• Dizüstü bilgisayar ve tabletler: Benzer bir eğilim burada da görülüyor. Kullanıcıların %34’ü bu cihazları evlerinde tutarken, geri dönüşüm oranı yine %11 gibi düşük bir seviyede seyrediyor.
• Masaüstü bilgisayarlar: Bu kategoride geri dönüşüm oranı %15 ile biraz daha yüksek olsa da, kullanıcıların %19’u hala eski bilgisayarlarını evlerinde depolamayı seçiyor.

Dünyanın en hızlı büyüyen sorunlarından biri

Bu rakamlar, sadece evlerde yer kaplayan bir sorundan çok daha fazlasını ifade ediyor. Elektronik atıklar (e-atık), dünyanın en hızlı büyüyen atık türlerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu cihazların içinde altın, gümüş ve bakır gibi geri kazanılabilir milyarlarca avro değerinde değerli metaller bulunuyor. Ancak bu servet, ekonomiye kazandırılmak yerine çekmecelerde, bodrumlarda veya en kötü ihtimalle doğaya karışarak toprağı ve suyu zehirleyen çöplüklerde son buluyor.

Uzmanlara göre, bu atık dağını eritebilmek için daha somut adımlar atılması gerekiyor. Vatandaşları teşvik edecek daha etkili yerel toplama kampanyaları, kolay ulaşılabilir geri dönüşüm altyapısı ve hatta eski cihazını getirene sunulacak teşvikler, bu değerli materyallerin yeniden döngüye kazandırılmasına ve çevrenin korunmasına büyük katkı sağlayabilir.